19.y\u00fczy\u0131l Osmanl\u0131 co\u011frafyas\u0131nda kapitalizmin m\u00fclkiyet ili\u015fkilerinin d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00f6nemli bir e\u015fiktir. Tanzimat Ferman\u0131 ile \u00f6zel m\u00fclkiyete yap\u0131lan vurgu sonras\u0131ndaki s\u00fcre\u00e7te kar\u015f\u0131l\u0131k bulmu\u015f ve co\u011frafyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7itleme ak\u0131m\u0131 ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130fraz, yani parselasyon, yoluyla tar\u0131m arazilerinin, ormanlar\u0131n, meralar\u0131n ve pek \u00e7ok ba\u015fka arazi t\u00fcr\u00fcn\u00fcn parsellere b\u00f6l\u00fcnerek sat\u0131lmas\u0131 bu d\u00f6nemin topra\u011f\u0131 metala\u015ft\u0131rma y\u00f6ntemlerinden biridir. 20.y\u00fczy\u0131l\u0131n master plan uygulamalar\u0131ndan \u00e7ok \u00f6nceye tekab\u00fcl eden bu s\u00fcre\u00e7 kapitalist kentle\u015fmenin de temelidir. Parselasyon kent tarihindeki bask\u0131n master plan anlat\u0131s\u0131n\u0131n g\u00f6lgesinde kal\u0131r ve bu Osmanl\u0131 d\u0131\u015f\u0131ndaki co\u011frafyalar i\u00e7in de ge\u00e7erlidir. Sermayenin topra\u011f\u0131 i\u015fgali s\u00fcrecinde parselasyon ve altyap\u0131 in\u015fas\u0131 birlikte ilerler ve bu i\u015flemler bir \u00f6r\u00fcmcek a\u011f\u0131 gibi yay\u0131larak bug\u00fcn bildi\u011fimiz anlamda kenti kurar. Bu s\u00fcre\u00e7 1965 Kat M\u00fclkiyeti yasas\u0131na gelindi\u011finde toprak \u00fczerinde kurulan sahiplik ili\u015fkilerini dikey eksende bir b\u00f6l\u00fcnme a\u015famas\u0131na ta\u015f\u0131r ve arsa pay\u0131 \u00fczerinden toprakta olandan fazlas\u0131n\u0131 sunan bir emlak spek\u00fclasyonu devrine ge\u00e7ilir. Topra\u011f\u0131n yeniden \u00fcretim s\u00fcreci kentin en temel dinami\u011fidir ve hi\u00e7bir zaman durmaz. Kent mekan\u0131 sermayenin en kadim ve b\u00fcy\u00fck kaynaklar\u0131ndan biridir ve merkez\/ta\u015fra ili\u015fkisi bu yeniden \u00fcretim s\u00fcrecinin kaynak ihtiyac\u0131 geni\u015fledik\u00e7e i\u015fgalin ilerlemesi ili\u015fkisi kapsam\u0131nda hi\u00e7 durmadan yeniden kurulur. K\u0131rsal olan ile kentsel olan aras\u0131nda kapitalizmin ilerleyi\u015findeki en gerilimli \u00e7at\u0131\u015fma ya\u015fan\u0131r. Bu \u00e7at\u0131\u015fma tarihinin ortaya \u00e7\u0131kard\u0131r en \u00f6nemli kurumsall\u0131klardan birisi topra\u011f\u0131n yeniden \u00fcretiminin b\u00fcrokratik s\u00fcrecini y\u00fcr\u00fcten belediyelerdir. Yerel ile merkezin, k\u0131rsal ile kentselin bu bitmeyen s\u0131n\u0131r kavgas\u0131nda en \u00f6nemli iki kaynak dilek\u00e7eler ve resmi y\u00f6netmeliklerdir. Bunlar\u0131n birlikte okundu\u011fu bir kurguda buradaki \u00e7eli\u015fkili tutarl\u0131l\u0131k a\u00e7\u0131k\u00e7a ortaya \u00e7\u0131kar. Kapitalizmin b\u00fct\u00fcn tezatlar\u0131 ve \u00e7eli\u015fkileri gibi kentle\u015fme s\u00fcrecinde fiili olan ile hukuki olan aras\u0131ndaki bo\u015fluk olan biten her \u015feyin m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu yegane aland\u0131r. Bu sunumda \u00f6nce \u00dcsk\u00fcdar\u2019da bir Ermeni mahallesi olan \u0130cadiye\u2019nin ortaya \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n bir y\u00fczy\u0131la yay\u0131lan hikayesinden ba\u015flay\u0131p Kad\u0131k\u00f6y\u2019deki saray banliy\u00f6s\u00fc Feneryolu mahallesinin 20.yy ba\u015f\u0131ndan bug\u00fcne geli\u015fiyle devam ederek kapitalist kentle\u015fmenin yakla\u015f\u0131k iki y\u00fcz y\u0131la yay\u0131lan ve t\u00fcrl\u00fc bi\u00e7imde ilerleyen hikayesine \u201cifraz ve kat art\u0131\u015f\u0131\u201d hatt\u0131na odaklanaca\u011f\u0131z. Buradan vard\u0131\u011f\u0131m\u0131z noktada bug\u00fcn \u00fczerine konu\u015ftu\u011fumuz acele kamula\u015ft\u0131rma, rezerv alan ilan\u0131, kentsel d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm gibi konular\u0131 mekan\u0131n yeniden \u00fcretimi perspektifinde bir \u00e7er\u00e7eveye oturtmay\u0131 ama\u00e7l\u0131yoruz.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
19.y\u00fczy\u0131l Osmanl\u0131 co\u011frafyas\u0131nda kapitalizmin m\u00fclkiyet ili\u015fkilerinin d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00f6nemli bir e\u015fiktir. Tanzimat Ferman\u0131 ile \u00f6zel m\u00fclkiyete yap\u0131lan vurgu sonras\u0131ndaki s\u00fcre\u00e7te kar\u015f\u0131l\u0131k bulmu\u015f ve co\u011frafyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7itleme ak\u0131m\u0131 ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130fraz, yani parselasyon, yoluyla tar\u0131m arazilerinin, ormanlar\u0131n, meralar\u0131n ve pek \u00e7ok ba\u015fka arazi t\u00fcr\u00fcn\u00fcn parsellere b\u00f6l\u00fcnerek sat\u0131lmas\u0131 bu d\u00f6nemin topra\u011f\u0131 metala\u015ft\u0131rma y\u00f6ntemlerinden biridir. […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":2124,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[226,32],"tags":[33,126],"yoast_head":"\n